Romantiek en Marxisme
De omkering van ideologie en cultuur en haar doorwerking in samenleving, organisaties en individuele levens is herkenbaar in ieder levensdomein. De afzonderlijke kenmerken van de Romantiek en het Marxisme nodigen uit tot een toelichting zodat sporen ervan en vooral de allesomvattende aanwezigheid ervan kunnen worden herkend in elk aspect van de samenleving en in alle narratieven die via de instituties worden verspreid. Opvattingen die samenhangen met Romantiek en Marxisme hebben zich als memes verspreid: ze planten zich steeds meer voort, ze muteren en worden uiteindelijk dominant en bepalend voor een cultuur. Omdat ze zo allesomvattend en oververtegenwoordigd zijn, is het ondoenlijk om al representaties te benoemen. Het gaat om algemene principes en om een totaalbegrip van de wijze waarop een ideologie wordt vertegenwoordigd in narratieven, het subtiele en impliciete karakter ervan en hoe uiteindelijk een cultuur wordt gevormd.
Alvorens een toelichting te geven op die afzonderlijke Romantische en Marxistische kenmerken is het nogmaals van belang om te bepalen dat die tot dogma’s verworden ideologische kenmerken niet volledig onwaar zijn (en dus als zodanig snel en makkelijk als waarheid kunnen worden aangenomen), maar dat zij een onvolledig en gesimplificeerd beeld van de werkelijkheid geven; zij vereisen meer nuance, studie, theoretische verdieping vanuit verschillende disciplines en vakgebieden om zodoende die kenmerken beter te begrijpen. In de tweede plaats is het van belang om vast te stellen dat de wijze waarop die kenmerken vorm hebben gekregen, worden geïnterpreteerd en hun vaststelling krijgen in verhalen (debatten, artikelen, et cetera) tegenovergesteld zijn aan de wijze waarop dat in de Grieks, Joods, Christelijke traditie gebeurt.
Bij de bespreking van de afzonderlijke kenmerken zal daarbij worden stilgestaan, maar gedacht kan worden aan bijvoorbeeld het Romantisch kenmerk “Het Primaat van de Jeugd”. In het Romantisch discours wordt het kind, jeugdigheid in het algemeen verheerlijkt. Mensen moeten vooral in contact blijven met het kind in zichzelf, blijven spelen, Homo Ludens. Aan het kind worden van allerlei kwaliteiten toegekend die samenhangen met de veronderstelling dat het kind nog in contact staat met iets dat de volwassene is kwijtgeraakt. Dit is niet geheel onwaar, maar zoals iedereen wel aanvoelt en heel goed weet: (1) de werkelijkheid ligt wat genuanceerder wanneer het gaat om rijping, leren, volwassen worden enzovoort. En (2), het staat in schril contrast met de waarde en het respect dat wordt toegekend aan ouderdom, wijsheid die met de jaren komt en vooral met het afleggen van hetgeen kinderlijk is en het aannemen van een volwassen rol en het daarmee samenhangende opnemen van verantwoordelijkheden.
We zullen zien dat deze twee kanttekeningen, nuanceringen kunnen worden geplaatst bij alle kenmerken van Romantiek en Marxisme. Zij zijn niet geheel onwaar, maar geven een gesimplificeerd beeld van de werkelijkheid. Zij contrasteren met de zienswijzen en interpretaties van de Joods Christelijke ideologie.
Kenmerken dominante ideologie: Romantisch en Marxistisch
Vervolgens zal een toelichting worden gegeven op de kenmerken (memes) van de Romantiek en het Marxisme zoals die kunnen worden herkend in de huidige dominante ideologie. Daarbij wordt ingegaan op de verschillen tussen het narratief zoals dat herkenbaar is in die ideologie en de werkelijkheid. Ook wordt geïllustreerd hoe het narratief doorwerkt in levensbeslissingen in de verschillende levensdomeinen en door dat contrast met een hardere, ruwere werkelijkheid resulteert in problematiek. Zo wordt duidelijk wat die tegenstellingen en contradicties zijn. In volgende paragrafen zullen de kenmerken worden toegelicht.
Romantiek
Het centrale kenmerk van de Romantiek is het streven naar Vrijheid en de nadruk op gevoel. De afzonderlijke kenmerken (memes) zijn: Verheerlijking van de Natuur (en de natuur(lijke)mens), Verheerlijking van Jeugdigheid, Vrije Liefde en Seksualiteit, Mystiek en Spiritualiteit, Drugs- en Middelengebruik, Verheerlijking van Kunst (in het bijzonder Muziek).
Marxisme
Het centrale kenmerk van het Marxisme is het streven naar Gelijkheid en de nadruk op onderdrukking. De afzonderlijke kenmerken zijn hier: Verheerlijking van de Onderklasse en het diskwalificeren van oorzaken van die onderdrukking in de vorm van Anti-kapitalisme, Anti-Christendom, Anti-Patriarchaat en vervolgens de oproep tot Strijd in de vorm van Rebellie en Revolutie.
Samen vormen deze kenmerken de dominante ideologie die bepalend is voor onze cultuur. Zij worden ingezet door culturele rolmodellen om (de indruk, perceptie van) authenticiteit te construeren en wij worden aangemoedigd om datzelfde te doen. De authentieke gevoelsmens trekt zich geregeld terug in de natuur, heeft contact met het kind in zichzelf, heeft meerdere sekspartners (gehad), bepaalt zijn eigen gender, is Boeddhist en doet aan yoga, gebruikt op gezette tijden drugs en hecht grote waarde aan muziek. Hij is tegen het Kapitalisme en het Christendom, diskwalificeert masculiniteit ten voordele van een matriarchaat en is op zijn manier een rebel en dreigt bij een aan revolutie.
Dit is natuurlijk eveneens een gesimplificeerd beeld van de Progressive Liberal die de dominante ideologie heeft geïnternaliseerd en heeft vertaald in daaruit voortvloeiende levensbeslissingen. Benadrukt dient ook te worden dat die opvattingen niet onwaar zijn of onzin betreffen. Voor veel van met Romantiek en Marxisme samenhangende opvattingen valt veel te zeggen. Doelstellingen die eruit voortkomen zijn vaak nastrevenswaardig.
Veel mensen, zo niet alle deelnemers aan een cultuur, hebben aspecten van deze kenmerken opgenomen in hun denken en handelen. Wat water is voor een vis, dat is cultuur voor de mens: zij is overal, we bewegen ons erin en we kunnen ons er niet aan onttrekken. De mate waarin alle kenmerken kunnen worden afgevinkt en de sterkte van de persoonlijke overtuiging van de geldigheid van opvattingen verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen zijn fanatiek, andere kabbelen wat mee. Cultuurdragers staan op de kansel, veel mensen zijn toehoorders en nemen veel voor zoete koek aan.
Het gaat grosso modo om de culturele hegemonie van deze kenmerken en om de vaardigheid om die te herkennen in de narratieven die tot ons komen. De lezer wordt aangemoedigd om vanuit eigen visie en zelf verworven kennis en inzichten betrouwbaarheid en validiteit aan die kenmerken te verbinden.